معرفی خط تولید
دوغ سنتی، نوشیدنی‌ای اصیل و پرخاصیت از دل فرهنگ غذایی ایرانی است که در فرآیند تولید آن، نه تنها طعم و مزه بلکه ارزش تغذیه‌ای نیز حفظ می‌شود. این نوع دوغ که در منابع علمی با عنوان باتر میلک (Butter Milk) شناخته می‌شود، حاصل فرآیند استخراج کره از ماست است. در این فرآیند، فاز آبی باقی‌مانده پس از جداسازی چربی، به‌عنوان پایه تولید دوغ سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این محلول که به‌اصطلاح «پس‌آب کره» نام دارد، سرشار از پروتئین‌های محلول در آب مانند آلفا لاکتالبومین و بتا لاکتوگلوبولین است. این ترکیبات نه‌تنها در حفظ سلامت دستگاه گوارش مؤثرند، بلکه نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. برخلاف دوغ‌های صنعتی که اغلب از ترکیب آب، ماست و افزودنی‌ها تهیه می‌شوند، دوغ سنتی از پایه‌ای طبیعی و فرآیندی اصیل برخوردار است که آن را به گزینه‌ای سالم‌تر و خوش‌طعم‌تر تبدیل می‌کند.
در خط تولید مدرن دوغ سنتی، پس از جداسازی کره، فاز آبی به‌صورت بهداشتی جمع‌آوری شده و وارد مرحله معطرسازی می‌شود. در این مرحله، از گیاهان دارویی مانند نعناع، پونه، کاکوتی یا اسانس‌های طبیعی استفاده می‌شود تا طعمی دل‌نشین و خاص به محصول نهایی ببخشد. سپس با افزودن مقدار کنترل‌شده‌ای از نمک، دوغ آماده بسته‌بندی و عرضه به بازار می‌شود.
استفاده از فناوری‌های نوین در کنار حفظ روش‌های سنتی، امکان تولید انبوه این نوشیدنی را فراهم کرده است؛ به‌طوری‌که می‌توان دوغ سنتی را با کیفیت یکنواخت، ماندگاری بالا و استانداردهای بهداشتی در سطح ملی و بین‌المللی عرضه کرد. این رویکرد، نه‌تنها به احیای فرهنگ غذایی ایرانی کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های اقتصادی و صادراتی قابل توجهی نیز به همراه دارد.
ماشین‌آلات
تجهیزات خط تولید دوغ سنتی: ترکیب اصالت با فناوری صنعتی
برای تولید دوغ سنتی در مقیاس صنعتی، استفاده از ماشین‌آلات تخصصی و به‌روز، نقش کلیدی در حفظ کیفیت، ایمنی و بهره‌وری دارد. در ادامه، اجزای اصلی این خط تولید معرفی می‌شوند:
- واحد دریافت و فیلتراسیون
در این مرحله، شیر یا ماست اولیه وارد سیستم شده و از طریق فیلترهای بهداشتی، ذرات معلق و ناخالصی‌ها حذف می‌شوند. این فرآیند، پایه‌ای برای تولید محصولی شفاف و ایمن است.
- کلاریفایر آنتی‌باکتریال
دستگاهی پیشرفته برای حذف میکروارگانیسم‌های مضر و ذرات ریز، که با استفاده از فناوری سانتریفیوژ یا فیلترهای خاص، شفافیت و ایمنی دوغ را تضمین می‌کند.
- پلیت کولر
سیستم خنک‌کننده‌ای با صفحات تبادل حرارت که دمای محصول را در مراحل مختلف کنترل می‌کند. این دستگاه نقش مهمی در حفظ بافت و طعم دوغ دارد.
- مخزن ذخیره
مخازن استیل با طراحی بهداشتی برای نگهداری موقت دوغ در مراحل قبل یا بعد از فرآوری. این مخازن با کنترل دما و جنس ضدزنگ، مانع از فساد یا تغییر کیفیت محصول می‌شوند.
- پاستوریزاتور
دستگاه حرارتی برای نابودی عوامل بیماری‌زا و افزایش ماندگاری دوغ. فرآیند پاستوریزاسیون با دقت بالا انجام می‌شود تا خواص تغذیه‌ای حفظ گردد.
- خامه‌گیر
در صورت نیاز به کاهش چربی، خامه‌گیر با استفاده از نیروی گریز از مرکز، چربی اضافی را جدا کرده و دوغ سبک‌تری تولید می‌کند.
- هموژنایزر
برای یکنواخت‌سازی بافت دوغ و جلوگیری از جدا شدن فازها، هموژنایزر ذرات چربی و پروتئین را به‌صورت میکرونی در کل محصول پخش می‌کند.
- پروسس تانک
مخزن فرآوری با قابلیت کنترل دما، هم‌زدن و افزودن اسانس‌ها یا گیاهان دارویی. این واحد، قلب طعم‌دهی و تنظیم نهایی فرمولاسیون دوغ است.
- مخازن میکس تک‌جداره
مخازن ساده و اقتصادی برای ترکیب مواد اولیه، افزودنی‌ها و نمک. طراحی تک‌جداره برای فرآیندهایی با نیاز حرارتی پایین مناسب است.
- واحد بسته‌بندی
دو نوع سیستم بسته‌بندی در این خط قابل استفاده است:
- تریبلوک پت: مناسب برای بطری‌های PET با ظرفیت‌های مختلف، شامل شست‌وشو، پرکن و درب‌بندی در یک واحد
- روتاری لیوانی و کیسه‌ای
